Ὁ ποταμὸς Λίσσος ἢ Φιλιούρης…

 

Thraciae veteris typvs, 1658

 

    Ὁ  ποταμὸς Λίσσος πηγάζει ἀπὸ τὴν ὀροσειρὰ τῆς Ἀνατολικῆς Ροδόπης καὶ διασχίζοντας τὴν πεδιάδα τῆς Ροδόπης ἐκβάλλει στὸ Θρακικὸ Πέλαγος, στὸν ὄρμο  «Ἀνοικτό», κοντᾶ στὸ χωριὸ  Ἴμερος, σχηματίζοντας μικρῆς ἐκτάσεως Δέλτα. Ἐπίσης εἶναι γνωστὸς  καὶ μὲ τὸ ὄνομα  Φιλιούρης. Ὁ  Ἡρόδοτος  ἀναφέρει τὸν Λίσσο ὅταν περιγράφει τὴν πορεία τοῦ Ξέρξη καὶ τοῦ στρατοῦ του πρὸς τὴν νότιο Ἑλλάδα.

 [7.108.1] Ξέρξης δὲ ἐκ τοῦ Δορίσκου ἐπορεύετο ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα, τοὺς δὲ αἰεὶ γινομένους ἐμποδὼν συστρατεύεσθαι ἠνάγκαζε. ἐδεδούλωτο γάρ, ὡς καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται, ἡ μέχρι Θεσσαλίης πᾶσα καὶ ἦν ὑπὸ βασιλέα δασμοφόρος, Μεγαβάζου τε καταστρεψαμένου καὶ ὕστερον Μαρδονίου. [7.108.2] παραμείβετο δὲ πορευόμενος ἐκ Δορίσκου πρῶτα μὲν τὰ Σαμοθρηίκια τείχεα, τῶν ἐσχάτη πεπόλισται πρὸς ἑσπέρης πόλις τῇ οὔνομά ἐστι Μεσαμβρίη. ἔχεται δὲ ταύτης Θασίων πόλις Στρύμη, διὰ δέ σφεων τοῦ μέσου Λίσος ποταμὸς διαρρέει, ὃς τότε οὐκ ἀντέσχε τὸ ὕδωρ παρέχων τῷ Ξέρξεω στρατῷ ἀλλ᾽ ἐπέλιπε.[7.108.3] ἡ δὲ χώρη αὕτη πάλαι μὲν ἐκαλέετο Γαλλαϊκή, νῦν δὲ Βριαντική· ἔστι μέντοι τῷ δικαιοτάτῳ τῶν λόγων καὶ αὕτη Κικόνων.

Ἀπόδοση:

[7.108.1] Κι ὁ Ξέρξης ἀπ᾽ τὸν Δορίσκο συνέχισε τὴν πορεία του ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος καὶ ἀνάγκαζε νὰ τὸν ἀκολουθήσουν στὴν ἐκστρατεία, ὁ ἕνας μετὰ τὸν ἄλλο, ὅσοι λαοὶ παρεμβάλλονταν στὴν προέλασή του. Γιατί, ὅπως καὶ προηγουμένως ἔχω ἀναφέρει, ὑστερ᾽ ἀπὸ τὴν κατάκτησή τους ἀπὸ τὸν Μεγάβαζο καὶ ἀργότερα ἀπὸ τὸν Μαρδόνιο, ὅλες οἱ περιοχὲς ὥς τὴ Θεσσαλία εἶχαν ὑποδουλωθεῖ κι ἦταν φόρου ὑποτελεῖς στὸν βασιλιά. [7.108.2] Στὴν πορεία του ἀπὸ τὸν Δορίσκο προσπέρασε τὰ φρούρια τῶν Σαμοθρακῶν, ποὺ ἡ τελευταία ἀποικία ποὺ ἔχουν ἰδρύσει πρὸς τὰ δυτικὰ λέγεται Μεσημβρία. Ἀμέσως ὕστερ᾽ ἀπ᾽ αὐτὴν ἔρχεται μία πόλη τῶν Θασίων, ἡ Στρύμη, κι ἀνάμεσ᾽ ἀπ᾽ αὐτὲς τὶς δύο ὁ ποταμὸς Λίσος κυλᾶ τὰ νερά του, ποὺ δὲ στάθηκαν τότε ἀρκετᾶ νὰ ξεδιψάσουν τὸ στρατὸ τοῦ Ξέρξη, ἀλλὰ στέρεψαν.  [7.108.3] Κι αὐτὴ ἡ περιοχὴ τὸν παλιὸ καιρὸ ὀνομαζόταν Γαλλαϊκή, σήμερα ὅμως Βριαντική· ἀλλά, ἂν κάποιοι μ᾽ ὅλο τους τὸ δίκιο μποροῦν κι αὐτὴ νὰ τὴ λένε δική τους, εἶναι οἱ Κίκονες.  ΗΡΟΔΟΤΟΣ, Ἱστορίαι, ΒΙΒΛΙΟ Η:  ΠΟΛΥΜΝΙΑ,  [7.108.1-3]

 

 

   Σήμερα ἡ κοιλάδα τοῦ  ποταμοῦ ἀποτελεῖ Τόπο Κοινοτικῆς Προστασίας (ΤΚΠ) γιὰ τύπους οἰκοτόπων καὶ εἴδη φυτῶν καὶ ζώων τοῦ Δικτύου NATURA2000 – Εἰδικὴ Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) – GR1130006.  Ὁ ποταμός Λίσσος  ἔχει μεγάλο μῆκος καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ πολλὰ ρέματα. Ὑπάρχουν ἐπίσης ἄφθονα λείψανα παραποτάμιων δασῶν τόσο κατὰ μῆκος τοῦ ποταμοῦ ὅσο καὶ διάσπαρτα στὶς καλλιέργειες.

   Ὁ ποταμὸς τροφοδοτεῖ μὲ γλυκὸ νερὸ τοὺς ὑγροτόπους ποὺ βρίσκονται κοντᾶ στὴ θάλασσα.  Τὸ σημεῖο ὅπου ἐκβάλλει στὴ θάλασσα (ὑδροβιότοπος τοῦ Ἰμέρου), εἶναι καταφύγιο πολλῶν εἰδῶν τῆς ὀρνιθοπανίδας καὶ ἰδιαίτερα τῶν ἐντυπωσιακῶν φλαμίνγκο.

Ἀρμόδιος φορέας Διαχείρισης γιὰ τὴν περιοχὴ τῶν ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ,  εἶναι ὁ Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ἰσμαρίδας.

   Πρόσβαση γιὰ τοὺς ἐπισκέπτες ὑπάρχει ἀπὸ τὸν ἐπαρχιακὸ δρόμο Κομοτηνή – Ξυλαγανή – Ἴμερος – Προφήτης Ἡλίας. Οἱ ἐκβολές του περιλαμβάνονται στὸ Ἐθνικὸ Πάρκο Ἀνατολικῆς Μακεδονίας – Θράκης καὶ ὑπάρχει πρόσβαση ἀπὸ τὸ Πάρκο.

Βιβλιογραφία – πηγές

Ἀρχαῖο κείμενο καὶ μετάφραση ἀπὸ http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=30&page=173 

Πληροφορίες http://www.komotini.gr/tourism/oikotopoi-viotopoi-ygrotopoi

Εἰκόνα Λίσσου: http://www.2steps.gr/index.asp?xkey=1362

Χάρτης:  Thraciae veteris typvs, 1658

 http://kaarten.abc.ub.rug.nl/root/afz/gri/krt-1658-gri-tvt/?pLanguage=en

Σύντομοσ σύνδεσμος -shortlink- ἄρθρου: http://wp.me/p4otm4-fG